karate.gr: 09 - ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΑΡΑΤΕ: Οι Ρίζες του στο Βάθος του Χρόνου!

Από τον Γιώργο Καράγιωργα

(Δημοσιευμένο στο περιοδικό ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΤΖΟΥΝΤΟ-ΚΑΡΑΤΕ του Θύμιου Περσίδη)

Η πρόσκληση έγινε από κάποιο δημοσιογράφο, Κι' απ' αυτόν άκουσα για πρώτη φορά τη λέξη "καράτε". Κατάφερα, είχε πει, και πήρα άδεια από τον δάσκαλο να επισκεφτείτε το γυμναστήριο. Είναι κλειστό για τους πολλούς. Βλέπετε, δεν επιτρέπεται η ελεύθερη διδασκαλία του καράτε!

Μέχρι δύο χρόνια πριν, οι αμερικανικές αρχές κατοχής είχαν κηρύξει σε απαγόρευση και το Τζούντο. Είχα ζητήσει και είχα γραφεί στο KODOΚΑΝ. Και πρώτος "παρατηρητής" μου με αινιγματικό χαμόγελο και πολύ κατανόηση, ήταν ο Κιούζο Μιφούνε (έφτασε 10 νταν) Και μαζί του, ο σημερινός πρόεδρος του KODOΚΑΝ, ο Ρισέι Κάνο.

Η προπόνηση στο τζούντο ήταν δύσκολη και οδυνηρή για τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς αυτό το είδος. της πολύχρονής σπουδής πάνω σε ορισμένες κινήσεις, δεν έλεγε μεγάλα πράγματα. Όλοι τότε είμαστε βιαστικοί, όλοι θέλαμε να μάθουμε τα πάντα μέσα σε λίγα μαθήματα. Οι Ιάπωνες μας κοιτούσαν με μάτια μισόκλειστα, συλλογισμένοι. Και, έξω από τις αρχές τους, δέχονταν να διδάξουν στους ανυπόμονους μαθητές μερικά μαθήματα αυτοάμυνας, λίγες τεχνικές τού Ζίου Ζίτσου, μακριά από το πνεύμα και το ιδανικό της τέχνης της υψηλής.

Εκείνη την εποχή, δηλαδή στο 1951, σε κάθε συνοικία υπήρχε και ένα ντότζο στο οποίο τα παιδιά της περιοχής προπονούντο στο άθλημα. Σε πολλά ντότζο υπήρχαν γυναίκες δασκάλες.

Αλλά το "καράτε"; Τι ήταν αύτη η άγνωστη τέχνη πού πρότεινε ο συνάδελφoς της "Μαϊνίτσι" να μου δείξει;

Είχαμε φιλία και συνεργασία με τους Ιάπωνες συναδέλφους. Η Κορέα τους ήταν απαγορευμένη περιοχή για ένα διάστημα. Έτσι, ένα φιλμ με αποκλειστικές φωτογραφίες, πληρωνόταν διακόσια δολάρια, η ανταλλασσόταν με τη φιλία τους. Είχα γίνει φίλος με αρκετούς Ιάπωνες. τον Κιγιόσι Κομπαγιάσι, (8 ντάν σήμερα στο τζούντο, διδάσκει τώρα στην Πορτογαλία) , τον γνώρισα σαν έναν υπάλληλο στη Λέσχη των ξένων ανταποκριτών. Τότε, μου ήταν άγνωστος σαν τζουντόκα. Ύστερα από πολλά χρόνια, τον ξανασυνάντησα στην Αθήνα. Ήταν ο αντιπρόσωπος τού KODOΚΑΝ με τα επτά καταστροφικά, για όλους μας, "νταν".

-- το "καράτε" είναι πιο αποτελεσματικό από το τζούντο; ρώτησα τον δημοσιογράφο καθώς το αυτοκίνητο διέσχιζε ένα βράδυ τις ανατολικές συνοικίες τού Τόκιο και μας μετέφερε στον απαγορευμένο ναό.

Κούνησε το κεφάλι του. "Ναι" απάντησε. Μ' αυτό, μπορείς να σπάσεις δέκα τούβλα, το ένα πάνω στο άλλο. Προτού αποφασίσω να πάω να επισκεφτώ εκείνο το ναό, ζήτησα τη γνώμη του Ελληνοαμερικάνου, του Τζων Σκολίνου (γνώριζε άπταιστα γιαπωνέζικα), που ήταν ο νομικός εκπρόσωπος της Ιαπωνικής Κυβέρνησης απέναντι στα στρατεύματα κατoχής και παράλληλα οργανωτής των αγώνων Σούμο. Με είχε πάρει μαζί του μια φορά και είχα παρακολουθήσει τα "παιδιά" του. Παιδιά του, αποκαλούσε τους γίγαντες τού Σούμο.

-- Ω, ναι, μου απάντησε. Αν σου δίνουν άδεια, να πας να τους δεις. Πρόκειται για κάτι απίστευτο, Πλήρωσα το ταξί έξω από ένα τυπικό γιαπωνέζικo σπίτι, που η είσοδός του είχε την αρχιτεκτονική ναού. Επρόκειτο για μια αίθουσα μεγάλη με λίγα φώτα. Βγάλαμε τα παπούτσια και προχωρήσαμε στην άκρη τού τατάμι.

Απέναντι από την είσοδο, σε μία χαμηλή καρέκλα καθόταν ένας κοντός ασπρομάλλης. Ήταν ο Φουνακόσι Γκιτσίν, ο "πατέρας" του Σότοκαν καράτε.

Ήταν παχουλός με στρογγυλό κεφάλι και ήρεμα χαρακτηριστικά. Δεξιά και αριστερά του μια ομάδα από δέκα περίπου αθλητές κάθονταν στα γόνατα φορώντας τις στολές τους. Οι ζώνες τους ήταν μαύρες και ασπροκόκκινες. Δεν κάθονταν στην ίδια σειρά μ’ αυτόν, αλλά σ’ απόσταση τριών μέτρων. Υποκλινόμενος από τρία μέτρα μακριά, ο δημοσιογράφος τού μίλησε για μένα. Και μετά κάθε φράση, υποκλινόταν. Ο δάσκαλος σηκώθηκε. Φορούσε το παραδοσιακό μαύρο κιμονό. Έκανε ένα βήμα προς το μέρος μου και μου άπλωσε το χέρι. Ύστερα με κράτησε από το μπράτσο δεξιά του και χτύπησε τα χέρια του μία φορά. Αμέσως όλοι οι "καράτε-κα", προχωρήσανε και στάθηκαν σε μια σειρά ο ένας δίπλα στον άλλο στο πλάτος της εισόδου. Μπροστά τους μερικά μέτρα πήρε θέση ο εκπαιδευτής. Ανάμεσα στους μαθητές, ήταν και ο συνάδελφος. Πρώτη φορά παρακολούθησα ένα μάθημα καράτε που τώρα, είναι σχεδόν σε όλους γνωστό.

Ο Φουνακόσι γύρισε στη θέση του στο χαμηλό κάθισμα. Για την ξενάγηση μου, με παρέδωσε σ' έναν αδύνατο, νευρώδη εκπαιδευτή. Είχε έξι ντάν. Αλλά τότε, ή άγνοια τύφλωνε τον επιπόλαιο επισκέπτη της Ιαπωνίας. Ο δάσκαλος καθόταν ακίνητος σαν Βούδας με μισόκλειστα μάτια. Η μορφή του έδειχνε μια τέλεια απάθεια. 'Όμως, μετά κάθε τεχνική, καλούσε κοντά του τον εκπαιδευτή κι' από απόσταση τριών μέτρων τού έκανε χαμηλόφωνα παρατήρηση. η άσκηση επαναλαμβανόταν μέχρι που ολόκληρο το συγκρότημα των ασκουμένων (έμoιαζε με χορευτικό σύνολο) αποκτούσε ταυτόσημη κίνηση σαν μπαλέτο.

Τρία τέταρτα κράτησε η προπόνηση, Ύστερα ο Φουνακόσι με κάλεσε κοντά του και οι "καράτε-κα" πήγαν κι' αναζήτησαν κομμάτια τετράγωνων ξύλων και τούβλα. -- Τώρα, μου είπε (ο δημοσιογράφος μετάφραζε στα αγγλικά) θα δεις μερικές εφαρμογές.

Επακολούθησε η προετοιμασία τής τοποθετήσεως των ξύλων, το κράτημά τους από τέσσερις και μετά το χτύπημα της γροθιάς στο κέντρο των σανίδων και των τούβλων που έσκαζαν όλα μαζί στα δύο μ’ ένα ήχο σαν πιστολιά.

Σκοπός της δοκιμασίας αυτής, δεν είναι η κακοποίηση αντιπάλου, αλλά η απόδειξη, ότι η ψυχή μπορεί, ύστερα από κατάλληλη εξάσκηση του σώματoς και της θέλησης να επιτελέσει θαύματα. Στην εξάσκηση, ποτέ δεν χτυπάμε σκληρά αντικείμενα. Αυτό γίνεται αργότερα. Μου έδειξε μερικές "μακιβάρες" τοποθετημένες σε κάθετα προς το δάπεδο χοντρά ξύλα. Μερικές χύτρες στην άκρη, ήσαν γεμάτες με άμμο και ψιλό σαν ρύζι χαλίκι.  Συγκέντρωση, αυτoπεπoίθηση, εκτέλεση." Είναι ή τριλογία της επιτυχίας. Όχι βέβαια στο καράτε μόνον, αλλά και σε κάθε εκδήλωση της κοινωνικής και της πνευματικής μας ζωής ...

Του είπα, ότι κάποτε έπαιζα ερασιτεχνικά μποξ. Ότι γνώριζα λίγο Ελληνορωμαϊκή. Και ότι στο Τόκιο, είχα αρχίσει τζούντο στο KODΟΚΑΝ. Με κοίταξε συλλoγισμένος. Χαμογέλασε. Κάτι πρόσταξε στους νεαρούς αθλητές που τον παρακολουθούσαν με σεβασμό και αφοσίωση κι' εκείνοι τσακιστήκανε να φέρουν ένα τετράγωνο ξύλο. Το κράτησαν πρόθυμα, διασκεδάζοντας, τέσσερις δάσκαλοι. με κοιτούσαν και τα μάτια τους λάμπανε. δεν μ’ άφησαν να πάθω τρακ.

-- Σπάστο, διέταξε απότομα ο Φουνακόσι. Έσφιξα τη γροθιά, μιμήθηκα την κίνησή τους και το ξύλο κόπηκε στα δύο σα ΝΑ το χτύπησε ξένη δύναμη και όχι η δική μου. Φανήκανε ενθουσιασμένοι. Τότε ο δάσκαλος έδωσε εντολή σε έναν από τoυς εκπαιδευτές που με πήρε παράμερα και μού 'δειξε μια στολή.

-- Θέλει να σου δείξει μερικές τεχνικές, σαν δώρο, επειδή είσαι ο πρώτος Eυρωπαίoς που μπαίνει στη σχολή του, μου είπε ο δημοσιογράφος.

Έμεινα μια ώρα ακόμη. Και μαζί με όλους τους άλλους που επαναλάμβαναν την ίδια κίνηση, μου έμαθαν δυο αμυντικές και δύο επιθετικές τεχνικές.

Όταν τέλειωσα ο δάσκαλος με συμβούλεψε:

Αυτά να τα κάνεις κάθε μέρα. Κι όταν κάποτε το καράτε διαδοθεί, να το βοηθήσεις και στη δική σου πατρίδα.

Μείναμε ως αργά το βράδυ πίνοντας "σάκε" μαζί με την ομάδα των εκπαιδευτών, που αργότερα, στάλθηκε στην Ευρώπη και στην Αμερική και ίδρυσε σε διάφορα μέρη ντότζο για καράτε. Ο Φουνακόσι μίλησε για φιλοσοφία, αναφέρθηκε στους αρχαίους Έλληνες και μου έδειξε με περηφάνια έναν Ερμή γύψινο που κοσμούσε το φτωχικό του γραφείο.

Το καράτε, μου είχε εξηγήσει μ’ εκείνο το ήρεμο ύφoς του και τη μεγαλοπρέπεια ενός πατριάρχη, αρχίζει από μια παρόρμηση, οχι πάντοτε καλή ... Γίνεται τεχνική, η τεχνική αν δεν καταλήξει σε τέχνη οδηγεί σε αποτυχία.

Όταν γίνει τέχνη με τα χρόνια μεταβάλλεται σε φιλοσοφία και η φιλοσοφία διδάσκεται σαν τρόπος ζωής ... Αυτό, δεν ισχύει μόνο για το καράτε. Είναι το ίδιο και για το τζούντο και το Ιάι, (το σπαθί) ... Για να γίνεις μύστης στη δουλειά σου. Το καράτε σου μαθαίνει την αξία της αυτοσυγκέντρωσης και της ηρεμίας. Κι' όταν τα αποκτήσεις αυτά, τότε, δεν έχεις ανάγκη πια την .τέχνη σου... Είπε στους δασκάλους ν' απλώσουν το πάνω μέρος του χεριού τους και τις παλάμες τους. Σε κανενός δεν υπήρχαν κάλοι.

Είχα σημειώσει τα λόγια του. Και κράτησα αργότερα το γράμμα που μου ταχυδρόμησαν από τη σχολή του. Τώρα δεν θυμάμαι πια ούτε το όνομα της, ούτε τα ονόματα των δασκάλων. Μου επαναλάμβαναν στο γράμμα, ότι ήμουν ο πρώτος Ευρωπαίος που μπήκε στο άντρο τους, ύστερα από ένα αμερικάνο. Και ζητούσαν, να ενεργήσω στην Ελλάδα, νά ιδρυθεί εδώ το πρώτο ντότζο καράτε. Μίλησα στους τότε αρμόδιους. Μ' ακούσανε ειρωνικά κι' αρνηθήκανε σαρκάζoντας.

Φεύγοντας από το Τόκιο, είχα φτάσει στο αεροδρόμιο αργοπορημένος, το αεροπλάνο ετοιμαζόταν για απογείωση. Στο τελωνείο, οι Ιάπωνες επιμένανε ν' ανοίξουν τις βαλίτσες μου. Θα καθυστερούσα πολύ, τα μεγάφωνα φώναζαν "άμεση επιβίβαση".

-- Βιάζομαι, τους παρακάλεσα.

Ρουφήξανε την αναπνοή τους, ξύσανε το πλάι του κεφαλιού τους, χαμoγελάσανε, αλλά επιμένανε.

-- Ξέρω καράτε, τους είπα, σπρωγμένος από ξαφνική έμπνευση.

-- 'Ααα!

Ένας τελωνειακός έψαξε και βρήκε μια σανίδα.

Την κρατήσανε δύο. "Σπάστην" μου είπε. Γύρω μας, άρχισαν να μαζεύονται περίεργοι, ήταν όλοι αμερικανοί. Η σανίδα ήταν πολύ λεπτή. Το σπάσιμο της το ακολούθησαν χειροκροτήματα. οι τελωνειακοί έδειχναν ενθoυσιασμένοι. Με βοήθησαν οι ίδιοι στη μεταφορά. Ένας Έλληνας συνάδελφος που με είχε συνοδέψει στο αεροδρόμιο κουνούσε τα χέρια του σ' αποχαιρετισμό. Από τότε δεν τον ξανάδα. Έμεινε στο Τόκιο κι' ύστερα έφuγε κάπου στην Αμερική. Και χάθηκε.

Ήταν εκεί και η Ακριβή Φουκουζάβα μια καλλιτέχνις του μελοδράματος από την Θεσ/νικη που είχε παντρευτεί τον καθηγητή της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, κι' έμενε εκεί. της φώναξα να στείλει λουλούδια στον Φουνακόσι. Είχε τότε ένα μικρό αγοράκι. Πριν μερικά χρόνια, διάβασα, ότι το παιδί της, ο Φουκουζάβα, το είδωλο της νεολαίας της Ιαπωνίας και πρωταθλητής μεγάλων ταχυτήτων, είχε πέσει με ταχύτητα διακόσιων χιλιόμετρων κατά την διάρκεια αγώνων σε μία κολώνα και κομματιάστηκε. Γιατί τα συνδέω αυτά; Μα ο καθηγητής Φουκουζάβα μου είχε πρωτομιλήσει για τη φιλοσοφία του τζούντο και του καράτε, μια φιλοσοφία, όπως είχε τονίσει, που δύσκολα μπορεί να γίνει εξαγώγιμη στη Δύση.

"Η Δύση" μου είχε εμπιστευτεί "θα πάρει από αυτές τις παραδοσιακές μαχητικές μας τέχνες, μόνο τα εξωτερικά τους γνωρίσματα, δηλαδή τον φαινομενικό βαρβαρισμό τους. Και θα κρατήσει μόνον αυτόν. Γιατί το καράτε δεν επινοήθηκε να σκοτώνεις τον συνάνθρωπό σου. Αυτό μπορείς να το κάνεις μ' ένα πιστόλι, με μία πέτρα, με μια εφημερίδα, μ' ένα μολύβι. Το καράτε, το τζούντο, το σπαθί, είναι ένας δρόμος που σε οδηγεί μέσω του αυτοελέγχου, στην αυτογνωσία. Στην επιταγή του Σωκράτη".

Κι 'αυτά όλα μου τα είχε πει σε μια ταβέρνα, στην Ασίγια, πού είχε για διακόσμησή της το Δωδεκάθεο και τη στέγη της την κρατούσαν κίονες Δωρικού ρυθμού.

Γιώργος Καράγιωργας

2 ντάν KODOΚΑΝ JUDO

(στην άνω φωτό από το τμήμα τζούντο του Γιώργου Καράγιωργα στον Όμιλο Αντισφαιρίσεως το 1966 κατά την επίσκεψη του θρυλικού Τζιμ Λόντου!)

karate.gr - για όσους ξέρουν να διαβάζουν!

  Αρχική      Επικαιρότητα      ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΑΡΑΤΕ .